Idol z Dąbrowy

Co to za kamień?

We wrześniu na terenie pola w miejscowości Dąbrowa (gm. Rozdrażew) natrafiono na kamień, który jak się okazuje jest być może staropogańskim bożkiem słowiańskich kultów. Badania w tej sprawie trwają, a w wyjaśnieniu zagadki pomagają uznani, światowi badacze.

Do odkrycia znaleziska doprowadziła Alicja Banaszak, która na co dzień jest dyrektorką publicznej biblioteki w Rozdrażewie. - Kamień pokazał mi pan Edmund Nawrocki - pasjonat historii Rozdrażewa i okolic. Ojciec Pana Nawrockiego był przed II wojną św. kierownikiem szkoły w Rozdrażewie i każdego roku zabierał dzieci na wycieczkę do Dąbrowy do gospodarstwa pana Czubaka, które na owe czasy było najnowocześniejsze w okolicy. Pan Edmund jako mały chłopiec w latach trzydziestych XX wieku również brał udział w wycieczkach. Wtedy widział w ogrodzie stojący kamienny posąg i dowiedział się, że jest to prahistoryczna rzeźba – mówi dyrektorka.
Z dalszej opowieści dowiaujemy się, że w czasie II wojny św. Niemcy wyrzucili ów kamień na zewnątrz gospodarstwa i tam na stercie kamieni przeleżał do tej pory. - Odkąd dowiedziałam się o kamieniu zapałałam pasją rozwikłania zagadki. Wiedziałam, że należy zacząć od badań mineralogicznych i  petrograficznych. Jako dyrektor biblioteki nie mam prawnych możliwości zlecania takich badań, ale jak czegoś bardzo chcemy to życie samo podsuwa nam rozwiązania i stawia na naszej drodze odpowiednie osoby – kontynuuje pani Alicja.
Podczas wizyty w Krakowie dyrektorka dostała od koleżanki bibliotekarki książkę Macieja Pawlikowskiego pt. „Zaklęte kamienne kręgi”. Autor jest profesorem mineralogii i petrografii, pracownikiem Katedry Mineralogii, Petrografii i Geochemii Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Jest autorem licznych prac naukowych z zakresu minerologii, a jego prace są znane na całym świecie i podawane jako autoryteralne w tej dziedzinie. - Po lekturze postanowiłam zaprosić prof. Pawlikowskiego na spotkanie autorskie do Rozdrażewa, a przy okazji pokazać ów kamień – mówi dyrektorka.
Profesor przybył do Rozdrażewa we wrześniu, spotkał się z mieszkańcami i gimnazjalistami, wygłosił dwie prelekcje, dokonał oględzin kamienia i pobrał próbki do badań. Wyniki badań są już znane. W badaniach mineralogicznych wykorzystano mikroskopię polaryzacyjną (mikroskop Meiji prod. Japońskiej). Małe fragmenty Idola cięto piłą diamentową i szlifowano na proszkach korundowych wykonując preparaty do przechodzącego światła spolaryzowanego. Obserwacje prowadzono przy powiększeniach do 400 x. - Badania wykazały, że Idol zbudowany jest z trzech różniących się między sobą odmian szarego granitognejsu biotytowego. […] Różnice w składzie mineralogicznym i odporności na zniszczenie spowodowały, że narzutnik przybrał pierwotny skomplikowany kształt. Był on wtórnie „obrabiany” przez człowieka w niewiadomym celu. Można przypuszczać, że wykonano z niego kamiennego bożka – Idola. Określenie jego wieku w związku z tym, że nie został on znaleziony na swoim pierwotnym miejscu jest obecnie niemożliwe. Obiekt został wtórnie mocno zniszczony przez procesy naturalne i człowieka – informuje prof. M. Pawlikowski.
To nie pierwsze znalezisko archeologiczne na terenie naszego powiatu. Ślady osadnictwa na ziemi krotoszyńskiej sięgają epoki kamienia. W monografii Krotoszyna t. 2, rozdział I, autor dr Dionizy Kosiński dość wyczerpująco opisuje prahistorię naszych okolic.
W opisie często wymienia właśnie Dąbrowę gdzie już wcześniej odnotowane były ślady osadnictwa nawet w neolicie. - Obecnie w dwóch niezależnych ośrodkach naukowych prowadzone są badania Idola przez archeologów, a sam kamień został zabezpieczony przed dalszym zniszczeniem i prawdopodobnie dopiero wiosną zostanie należycie wyeksponowany i będzie można go oglądać. Idol zostanie oczywiście w Dąbrowie, czyli najbliżej pierwotnego miejsca. Chciałabym zaapelować do mieszkańców Dąbrowy i okolic. Jeśli ktoś wie, pamięta, może posiada fotografie cokolwiek na temat tego kamienia bardzo proszę o kontakt z biblioteką publiczną w Rozdrażewie tel. 62 7221322 lub na e-mail abanaszek@onet.eu – zakończyła A. Banaszak.
Autorem pierwszej monografii archeologicznej Krotoszyna jest dr Zdzisław Durczewski (wyd. w 1932 r.), natomiast drugiej dr Dionizy Kosiński (wyd. 1963 r.) Pierwsze zabytki archeologiczne w okolicy Krotoszyna zostały przypadkowo znalezione już w XIX w.  Natomiast pierwsze prace wykopaliskowe na terenie powiatu krotoszyńskiego rozpoczął w roku 1923 „ojciec” archeologii polskiej prof.  Józef Kostrzewski. W roku 1929 na gruntach wsi Salnia prace badawcze prowadził prof. Konrad Jażdżewski. Następne prace badawcze w okolicach Krotoszyna prowadził od roku 1961 dr Dionizy Kosiński.
Prowadzone prace badawcze wykazały pierwsze ślady osadnictwa już w epoce kamienia tj. ok. 8300 r. p.n.e.-  mezolityczne obozowiska ludzkie na Baranie, w Krotoszynie, Nowym Folwarku, w Dąbrowie, Smoszewie i Sulmierzycach. W okresie „rewolucji neolitycznej” duże skupiska osad stwierdzono nad Czarną Wodą i nad jej lewymi dopływami, od Kobierna po Sulmierzyce i wzdłuż Rowu Orpiszewskiego. W  środkowym neolicie (3500-2700) żyła tu ludność kultury pucharów lejkowych grupy wschodniej. Przyjmuje się, że była to kultura rodzima, wytworzona przez potomków dawnej ludności mezolitycznej żyjącej na terenach między Łabą, a Wisłą. Ślady osadnictwa tej ludności odkryto w Biadkach, Brzozie, Dąbrowie, Kobiernie, Krotoszynie, Lutogniewie, Nowym Folwarku, Salni. Z tego okresu pochodzą też najstarsze fragmenty najstarszych znanych naczyń ceramicznych.
 
Idol – w naukach historycznych, a w zasadzie w prahistorii pojęciem idol określa się posąg, rzeźbę, obraz bóstwa które było przedmiotem kultu naszych przodków. Plemiona oddawały cześć kamiennym idolom.W Dąbrowie (gm.Rozdrażew) znajduje się kamień, który prawdopodobnie był takim kamiennym idolem lub prahistoryczną rzeźbą. Badania trwają.